رهنمودهایی از نهج البلاغه در مورد برخی بیماری ها ...

بسم الله الرحمن الرحیم

بیماری به ویژه از نوع شدید یا مزمن آن در ردیف فشارهای روانی روزمره بشری است و واکنش های روانی گوناگون و گاه شدیدی را موجب می شود.

 

نهج البلاغه سرکشی و نافرمانی از خدا و ارتکاب گناه را بیماری توصیف می کند:

ای انسان! چه چیز تورا بر گناه جرات داده ؟

و دربرابر پروردگارت مغرور ساخته؟

و بر نابودی خود علاقه مند کرده؟

آیا بیماری تو را درمان نیست؟

و خواب زدگی تو بیداری ندارد؟

چرا آنگونه که به دیگران رحم می کنی به خود رحم نمی کنی؟ ...

فرد بیماری را می بینی که سخت ناتوان است، از روی دلسوزی بر او اشک می ریزی، اما چه چیز تو را بر بیماری خود بی تفاوت کرده است؟ (خطبه 223/4-2)

امام بیماری جسمی را گرچه مانعی برای انجام کارهای خوب می داند و توصیه می کند در دوران سلامت و قبل از مبتلا شدن به بیماری در انجام کارهای خوب شتاب کنید. (خطبه 230/2)

اما در عین حال معتقد است خدا آنچه را که از آن شکایت داری (بیماری) موجب کاستن گناهانت قرار داد، در بیماری پاداشی نیست اما گناهانی را از بین می برد، و آنها را چونان برگ پاییزی می ریزد. (حکمت42)

برخی عوامل بیماری زا و آسیب زننده به روح، روان، خانواده و جامعه از دیدگاه حضرت علی علیه السلام عبارتند از :

حسادت (حکمت225 و حکمت218(
خود بزرگ بینی و غرور (حکمت212)
عجز و ناتوانی )حکمت 4)
عشق ناروا یا وابستگی های دروغین (خطبه109/14)
تعصب و غیرت نشان دادن بیجا (نامه 31)
گفتار نادرست دانشمند (حکمت265)
منافق (خطبه 194)
و یاران بی وفا (خطبه 121)
که گستره ای از عوامل روانی، جسمانی، معنوی، و اجتماعی را در بر می گیرد.

نهج البلاغه در کنار برشمردن چنین عوامل بیماری زایی توصیه هایی نیز برای حفظ تندرستی می کند:

در آغاز سرما خود را بپوشانید و در پایانش آن را دریابید، زیرا سرما با بدن ها همان می کند که با برگ درختان خواهد کرد، آغازش می سوزاند و پایانش می رویاند (حکمت128)

یا... بوی خوش و عسل درمان کننده و نشاط آور،سواری بهبود آور و نگاه به سبزه زار و درمان کننده و نشاط آور است (حکمت400)
همچنین راهبردهایی که برخی از آنها امروزه تحت عنوان درمان های معنوی در پژوهش های جدید به وفور به چشم می خورد عبارتند از :

تقوا و پرهیز کاری (خطبه 98/4،حکمت388)
استقامت و پایداری (خطبه 223/5)
افکندن خود در چیزی که از آن می ترسی (حکمت175)
و

دعا و نیایش (نامه 31 و حکمت302)

در این میان دعا جایگاه خاصی دارد، امام علی علیه السلام درباره نقش دعا در مقابله با بیماری اعم از جسمی و روحی می گوید:

و از گنجینه های رحمت او چیزها در خواست کن که جز او کسی نمی تواند عطا کند،مانند: عمر بیشتر ‌تندرستی بدن، و گشایش روزی و نیز درخواست استمرار سلامت و کارایی اندام ها تا لحظه مرگ (نامه 31 و خطبه 215)

الهم عجل لولیک الفرج  

به امید ظهور مهدی صاحب زمان که هزاران البته نزدیک است ...